Ik en grenzen aangeven

Er zijn 3 soorten grenzen:

1. Iemand gaat over mijn grens
2. Ik ga over iemands grens
3. Over mijn eigen grens gaan

1. Iemand gaat over mijn grens

Een paar jaar geleden had ik hier echt moeite mee. Ik zei vaak ‘ja’, zowel in mijn werk- als thuissituatie. Ik werkte toen nog in loondienst en vond mijn werk fantastisch. Als ze mij om hulp vroegen, zei ik altijd ‘ja’. Ook vond ik het lastig om aan te geven als collega’s ergens anders hun gesprek wilden voortzetten of wat zachter wilden praten. Mijn gedachten gingen dan: “Ik maak ook wel af en toe een praatje, dus dan zeggen ze er ook niets van.” Ook deed ik me vaak beter voor dan ik me voelde. Ze vroegen wel eens hoe het met mij ging, en mijn antwoord was altijd: “Goed.” Werk en privé hield ik strikt gescheiden, en dat deed ik ook thuis. Mijn man vroeg ook wel eens of alles goed ging, en ik zei dan altijd: “Goed hoor, niets aan de hand.” Ik wilde en kon me niet kwetsbaar opstellen. Dit heb ik echt moeten leren. Ik hield altijd rekening met de behoeften van mijn man en zoons, en vergat daarbij mezelf. Ik had altijd geleerd om “voor anderen te zorgen”, maar wat ik nu begrijp, is dat als je eerst voor jezelf zorgt, je ook voor anderen kunt zorgen.

In de thuissituatie lette ik niet op mijn zelfzorg. Ik zei steeds ‘ja’ tegen dingen, terwijl ik eigenlijk ‘nee’ wilde zeggen. Bijvoorbeeld, als we naar verjaardagen gingen en het me te veel werd, durfde ik niet te zeggen dat ik naar huis wilde, omdat ik bang was wat anderen van me zouden denken. Ik dacht altijd meer aan anderen dan aan mezelf. Of als iemand onverwachts langs kwam en ik had totaal geen tijd of energie, dan ging ik toch maar mee.

Waarom het zo moeilijk was om ‘nee’ te zeggen? Vooral hoe groter mijn emotionele verbondenheid met iemand was (zoals met mijn man, zoon of moeder), hoe moeilijker ik mijn grens kon aangeven. Mijn overtuigingen waren dan: “Ik kan toch niet ‘nee’ zeggen, zij staan altijd voor mij klaar.” Als ik werd overrompeld, kon ik niet logisch nadenken. Ik zei dan gelijk ‘ja’. Een paar uur later dacht ik erover na en kreeg ik spijt. Ik durfde dan niet meer te zeggen dat ik eigenlijk ‘nee’ bedoelde. Ook speelde de angst om anderen te kwetsen een rol. Dit wilde ik absoluut niet. Daarnaast had ik ook last van plichtgevoelens: niet vrij kunnen kiezen, zoals bij de nieuwjaarsbijeenkomsten op mijn werk. Je moest daar wel heen, dat hoorde zo.

Het gevolg van constant ‘ja’ zeggen, was stress, ziekte, onvrede en verlies van eigenwaarde.

Nu geef ik mijn grenzen vaker aan. Het blijft nog wel lastig en dubbel. Het is lastig omdat mijn overtuigingen me soms in de weg zitten. Ik vind het sneu om ‘nee’ te zeggen. Als ik lekker in mijn vel zit, kan ik heel makkelijk ‘nee’ zeggen en sta ik stevig in mijn schoenen. Maar als ik niet fit ben, wordt het moeilijker om ‘nee’ te zeggen, en juist dan moet ik dat doen.

Ik heb dus moeten leren om me kwetsbaar open te stellen en daadwerkelijk mijn grenzen aan te geven. Eerst zei ik altijd ‘ja’ en later zei ik overal ‘nee’ tegen. Het was alles of niets. Door te ervaren dat het oké is om ‘nee’ te zeggen, lukt het me beter om een keuze te maken: wil ik dit wel of niet?

Door vaker mijn grens aan te geven, heb ik het heft in eigen handen. Ik heb meer vrijheid in mijn keuzes. Ik leid mijn eigen leven en word niet geleefd. Ik creëer ruimte en tijd voor datgene wat ik belangrijk vind. Ik ben duidelijker over mijn verwachtingen.

In het begin hoorde ik mensen zeggen: “Miranda, je bent veranderd.” Nee, dat is niet het geval. Ik geef nu gewoon mijn grens aan.

2. Ik ga over iemands grens

Dit is voor mij helemaal geen probleem. Als iemand ‘nee’ zegt, respecteer ik dat en stop ik direct. Ze moeten het wel zeggen, want ik zie het niet altijd als ze niet willen.

3. Over mijn eigen grens gaan

Dit is de lastigste grens, en het blijft een leerproces. Door mijn eigen enthousiasme ga ik regelmatig over mijn eigen grens heen. Ik vind workshops, lezingen en trainingen prachtig om te doen. Als iemand me mailt of belt en zegt dat iets op die dag kan, zeg ik meteen ‘ja’. Ik kijk dan wel of ik die dag vrij ben, maar let niet op of de week verder niet al te druk is. Ik weet dat ik na workshops en dergelijke hersteltijd nodig heb om op te laden, maar soms lukt het niet om die tijd in te plannen. Als ik te lang wacht met het nemen van hersteltijd, is de kans groot dat ik ziek word. Ik ben me daar bewust van.

Wat me wel beter lukt, zijn privéafspraken, zoals naar de tandarts, kapper, huisarts, enzovoort. Ik plan deze meestal in een rustige week. Als de week te druk is, annuleer ik wel eens een afspraak. Ik zeg dan eerlijk dat het me niet lukt, of ik laat het zonder uitleg. Het hangt van de afspraak af.

Wat me ook beter lukt, is om niet te veel verschillende activiteiten op één dag te plannen. Ik weet van mezelf dat ik erg moe word als ik te vaak moet omschakelen. Daarom probeer ik maximaal twee tot drie verschillende activiteiten op één dag te doen.

Daarnaast probeer ik privé- en werkactiviteiten niet op dezelfde dag te plannen. Of het is een privé-dag met huishoudelijke klusjes, of een werkdag zonder privé-activiteiten. Het door elkaar doen, werkt niet goed voor mij.

Wil jij ook meer jouw eigen grenzen leren en vaker ‘nee’ zeggen?

Op 14 maart 2025 begint de nieuwe groepstraining ‘Laat stress geen burn-out worden’. Hier leer je onder andere hoe je jouw grenzen aangeeft. Meer informatie vind je op https://schootkrachtautismecoaching.com/training-laat-stress-geen-burn-out-worden.

Of in de autismeweek, op vrijdag 29 maart, organiseren wij met vier gecertificeerde autismecoaches een workshop over ‘Communiceren doe je samen’ in Vroomshoop. Meer informatie volgt begin januari 2025.